Koordynator: prof. dr hab. Piotr Krasny

Poniedziałki, godz. 14.00 - 15.20

Aula Pałacu Larischa (parter), ul. Bracka 4

tryb hybrydowy

Cykl wykładów „Artystyczny obraz koła życia w epoce nowożytnej”

1. Czy malarstwo rodzajowe przekazuje nam prawdziwy obraz cyklu życia?
2. Narodziny Człowieka, narodziny Boga. Przemiany ikonografii Narodzenia Chrystusa.
3. Święte, niewinne, bezsilne. Wizerunek dziecka w europejskiej sztuce sakralnej.
4. Między schematem a indywidualnością. Portret dziecka od XV do XVIII wieku.
5. Córki Ewy, córki Salome. Seksualność kobiet w sztuce nowożytnej.
6. Panowie świata, panowie domu. Wizerunek mężczyzn w sztuce nowożytnej.
7. Wenus, Betsaba, Zuzanna. Artystyczna afirmacja kobiecej bierności.
8. „Staną się jednym ciałem”?. Ideał małżeństwa i rodziny w sztuce nowożytnej.
9. Przekleństwo czy łaska? Obrazy samotności w sztuce nowożytnej.
10. Praca i tożsamość człowieka w społeczeństwie i w sztuce nowożytnej.
11. Otium post negotium. Odpoczynek w sztuce, odpoczynek poprzez sztukę.
12. „Bieżymy w przepaść, pomieściwszy przed sobą coś, co nam ją przesłania”. Krytyczny obraz zabawy w sztuce nowożytnej.
13. Przedstawienia choroby w sztuce nowożytnej.
14. Śmierć chwalebna, śmierć haniebna w sztuce nowożytnej.
15. Nowożytne wizerunki zmarłych.
16. Sztuka efemeryczna jako oprawa „rytuałów” przejścia w nowożytności.
17. Architektura domu jako obraz ciągłości rodzimy w epoce nowożytnej.
18. Drewno jako materiał budowlany. Zalety, wady, symbolika, wyraz estetyczny.
19. Drewno w architekturze sakralnej Rzeczypospolitej XVI-XVII wieku.

Koordynator dr Iwona Sikorska

Wtorki, godz. 12.00

Aula w Kolegium Śląskim (parter), al. Mickiewicza 3

tryb hybrydowy

1.Psychologia jako nauka społeczna- związki z innymi naukami o człowieku

2. Korzenie i rozwój psychologii

3. Rozwój człowieka w biegu życia – etapy i zadania rozwojowe

4. Psychologia emocji

5. Psychologia pamięci

6. Inteligencja i jej rodzaje

7. Neuropsychologia – mózg a osobowość

8. Człowiek jako istota społeczna- znaczenie relacji z innymi

9. Człowiek jako twórca- znaczenie kreatywności dla jednostki i społeczności

10. Odporność psychiczna

11. Znaczenie rodziny w życiu człowieka

12. Praca i rodzina – konflikt czy wsparcie?

13. Integracja międzypokoleniowa i jej społeczne znaczenie

14. Edukacja jako czynnik prorozwojowy

15. Zdrowie psychiczne- jak o nie dbać

16. Psychosomatyka- kiedy emocje wywołują choroby

17. Jak dobrze przygotować się do starości – rezerwa poznawcza

18. Dorosłość – jej etapy i zadania

19. Pomyślne starzenie się- wzory teoretyczne i wyniki badań

20. Bilans życiowy – znaczenie dla poczucia jakości życia

21. Inteligencja a mądrość

22. Późna dorosłość jako okres pełni życia

23. Międzynarodowe doświadczenia długowieczności

Koordynator: dr Alicja Maślak-Maciejewska

Wtorki, godz. 12.00

Aula Nowodworska, (I piętro), Collegium Nowodworskiego, ul. św. Anny 12

Prowadzenie: pracownicy Instytutu Judaistyki Wydziału Historycznego UJ

tryb hybrydowy

1.Nowy rok jesienią… - kalendarz i święta żydowskie

2. Matka, żona, opiekunka domowego ogniska – kobieta w judaizmie

3. Od narodzin do śmierci – tradycje i zwyczaje żydowskie

4. 10, 613 czy może 620. To ile w końcu przykazań mają Żydzi?

5. Sztuka żydowska i izraelska

6. Żydowska demonologia i sposoby ochrony przed siłami nieczystymi

7. Od 1948 do dziś: historia Izraela w zarysie

8. Żydzi polscy w Izraelu

9. Czy Karaimi to Żydzi?

10. Alija gomułkowska

11. Życie żydowskie w Polsce w latach 70. i 80. XX w.

12. Odrodzenie życia żydowskiego w Polsce po 1989 roku.

13. Izrael a Rosja

14. Ekspulsje, przywileje, fałszywe posądzenia, czyli dzieje Żydów w średniowieczu i nowożytności

15. Narodziny nowoczesności: panorama dziejów Żydów w XIX w.

16. Kraj, gdzie każdy idzie do wojska.? Służba w armii izraelskiej

17. Mossad. Tajemnice żydowskich służb wywiadowczych

18. Cmentarz żydowski I

19.  Cmentarz żydowski cz. II

20. Żydzi i Żydówki w filmie. Wprowadzenie do kina żydowskiego

21. Negocjowanie granic wspólnoty. Filmowe i serialowe strategie przedstawiania Żydów ortodoksyjnych 

22. Rozproszeni po świecie – Żydzi w krajach diaspory

23. Żydzi w złotym wieku czy w jesieni życia? - perspektywa XIX-XX w.

Kooedynatorki: dr Renata Rusek-Kowalska, dr Patrycja Duc-Harada

Wtorki godz. 13.30 - 14.50

Aula Średnia B w Auditorium Maximum

Prowadzenie: pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Orientalistyki UJ

tryb hybrydowy

I semestr: Bliski Wschód

Część I: Iran i kultura perska

1. Geografia Iranu i ludy irańskie. Zasięg ludów irańskich. Zróżnicowanie etniczne i klimatyczne Płaskowyżu Irańskiego. Czy Kurd i Tadżyk to dwa bratanki?

2. Miasto, masa, metro, czyli spacerem po Teheranie.

3. Klęska i krzywda. Afganistan rok po upadku republiki.

Część II: Turcja i świat turecki

4. Turcy w Republice Turcji i inne narody tureckie we współczesnym świecie.

5. Atatürk i Republika Turcji – państwo i społeczeństwo. Między tradycją a nowoczesnością.

6. Kultura Republiki Turcji i dlaczego Polak „siedzi jak na tureckim kazaniu”?

7. "Turcja i jej rola na współczesnej arenie międzynarodowej"

Część III: Islam i świat arabski

8. Mekka, Dubaj, Kruszyniany. Współczesny islam i jego różnorodne oblicza.

9. Arabska Wiosna - jak to się zaczęło i co przyniósł rok 2011

10. Arabska Zima - świat arabski po rewolucji

11. Współczesna Syria oczami Syryjczyka lub: Dabiq, Rumiyyah i anaszid - propaganda Państwa Islamskiego

II semestr

Azja Południowa i Dalekowschodnia dziś! Życie codzienne, obyczajowość, kultura popularna oraz wpływ tradycji.

Część I: Indie, Nepal, Birma

1. Konflikty kastowe w Indiach

2. Sytuacja kobiet w Indiach

3. Najpopularniejsze święta, festiwale i obrzędy obchodzone we współczesnych Indiach

4. Birma – wprowadzenie, historia i polityka

5.  Sytuacja kobiet w Birmie/Mjanmie – kiedyś i dziś

6. Współczesny Nepal oczami rodowitej Nepalki – aktualna sytuacja społeczna i ekonomiczna, obyczajowość (życie codzienne i kulinaria)

Część II: Japonia, Korea

7. Korea na co dzień i od święta. Życie codzienne i święta w Korei

8. Kultura kulinarna Korei

9. Czy Japończycy rzeczywiście jedzą zdrowo? Fakty i mity na temat diety japońskiej

10.Tradycyjny ubiór japoński i jego wpływy oraz odbiór we współczesnym społeczeństwie

11.Japonia i Chiny – czym się różnią? Język, pismo, kultura, estetyka, kuchnia

12. Dlaczego Japończykom nie powinno się ustępować miejsca w pociągu? – Tabu językowe i kulturowe we współczesnej Japonii

Prowadzenie: dr Iwo Sulka

Historia kina polskiego – przeboje, gwiazdy, gatunki

Piątek, godz. 11.30 – 12.50, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

II tydzień

1. Kino międzywojenne

Międzywojenne kino polskie – dominacja filmów gatunkowych: melodramaty i komedie. Fenomen gwiazd, aktorek i aktorów przyciągających widzów do kin.

2. Po wojnie: gatunek w służbie ideologii

Odrodzenie kinematografii po wojnie i trudne początki. Wprowadzenie doktryny socrealistycznej, która przeniknęła także filmy gatunkowe.

3. Kino popularne w epoce Szkoły Polskiej

Okres po odwilży to przede wszystkim młodzi twórcy, nowa problematyka i estetyka. Spojrzenie na kino popularne w kontekście dzieł o historii najnowszej i tematyce psychologicznej.

4. Nowe gwiazdy

Nowy typ aktorstwa i gwiazdorstwa, jakie przyniosła Polska Szkoła Filmowa. Fenomen Zbyszka Cybulskiego i innych słynnych wykonawców.

5. Komedia lat 60.

Ideologiczny wymiar komedii filmowej, afirmacja socjalizmu i małej stabilizacji.

6. Superprodukcje, kryminały, kino batalistyczne

Nietypowe giganty historyczne; filmy kryminalne z pozytywnym wizerunkiem milicji; batalistyka uwikłana w przepisywanie historii.

7. Komedia moralnego niepokoju, widowiska historyczne

Absurdy PRL-u: komedie Stanisława Barei i innych; kino historyczne w służbie polityki epoki gierkowskiej.

8. Przełom lat 70. i 80.: gatunkowa nostalgia

Kino retro – nostalgia za okresem międzywojennym: komedie, musicale, kryminały.

9. Polskie kino Nowej Przygody

Ucieczka od rzeczywistości – polska odmiana kina Nowej Przygody: filmy fantasy, przygodowe, science-fiction; rodzime kino grozy.

10. Po transformacji: wzorce z Zachodu

Zalew filmów z Zachodu i ich wpływ na kino polskie: postmodernistyczna komedia i kino akcji, zwane „bandyckim”.

11. Wiek XXI: komedia romantyczna i nie tylko

Popularność komedii romantycznej; inne gatunki współczesnego kina.

Koordynator: mgr Anna Spiechowicz

„Wszyscy szukamy”. Literackie poszukiwania duchowe w świecie odczarowanym

Środa, godz. 11.30 – 12.50, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

I tydzień

Prowadzący: pracownicy naukowo-dydaktyczni Wydziału Polonistyki UJ

1. „Szukam nauczyciela i mistrza”. Tadeusza Różewicza i Zbigniewa Herberta pytania o sens po II wojnie światowej

Wczesna poezja Tadeusza Różewicza i Zbigniewa Herberta – sposoby poetyckiego wyrazu, szczególny rodzaj języka literackiej wypowiedzi.  (dr hab. Łukasz Tischner)

2. Twórczość Czesława Miłosza (dr hab. Mateusz Antoniuk)
3. Między popędem życia a popędem śmierci. Jarosław Iwaszkiewicz wobec przemijania

Starość i młodość w twórczości Jarosława Iwaszkiewicza. Uwikłanie człowieka między Erosem a Thanatosem, między życiem a śmiercią. Proces umierania według Iwaszkiewicza.

4. „Musi być ktoś, kogo nie znam, ale kto zawładnął Mną, moim życiem, śmiercią; tą kartką”. Niepokoje Rafała Wojaczka

Na czym polega wyjątkowość poezji Rafała Wojaczka? Wojaczek – poeta zbuntowany. Mit poety przeklętego. Śmierć w poezji Rafała Wojaczka.

5. „Co mam powiedzieć? ‘Wierzę?’”. Duchowe zmagania Stanisława Barańczaka

Twórczość poetów Nowej Fali – krótki rys. Zagadnienie poezji lingwistycznej. Religijne tony poezji Stanisława Barańczaka.

6. „I co tu robię?”. Poezja Wisławy Szymborskiej

Fenomen twórczości Wisławy Szymborskiej. Zdziwienie w poezji noblistki. Filozoficzne podstawy wierszy Szymborskiej.

7. „W nas jest Raj Piekło/ i do obu szlaki”. Twórczość Jacka Kaczmarskiego

Inny (egzystencjalno-filozoficzny) wymiar twórczości barda „Solidarności”. Jacka Kaczmarskiego czerpanie z tradycji i przepisywanie jej na nowo.

8. „To nasze tutaj to jeszcze nie wszystko”. Pytania bez odpowiedzi w esejach Jana Józefa Szczepańskiego

Esej jako forma wyrazu poszukiwań egzystencjalnych. Pisarza „sprzeciwianie się nicości”. Literackie pytania o sens istnienia świata i człowieka.

9. „dozwolone jest wątpienie zgoda na pytanie”. Późne wiersze Zbigniewa Herberta Porównanie wczesnej i późnej twórczości Zbigniewa Herberta. Brewiarze Herberta – jak rozumieć je na tle twórczości poety? Zbigniewa Herberta odkrywanie Tajemnicy.
10. „Życie - dotkliwy środek zapobiegawczy wobec śmierci”. Poetycki świat Ewy Lipskiej

Na czym polega oryginalność twórczości Ewy Lipskiej? Wykorzystanie ironii w wierszach autorki. Ewy Lipskiej ucieczki i powroty. Człowiek wobec współczesnego świata.

11. Siła i czułość narracji według Olgi Tokarczuk, albo gdzie jest dusza we współczesnym świecie

Jaki wpływ może mieć narracja literacka na współczesny świat? Co oznacza „czułość” według Olgi Tokarczuk i czy rzeczywiście może być tak zbawienna, jak chciałaby najmłodsza stażem polska noblistka? Czy wiara w duszę literacką może zastąpić wiarę w duszę nieśmiertelną? Jakie wiążą się z tym korzyści, a jakie straty? Między psychologią a literaturą: w jakim stopniu wykształcenie psychologiczne i inspiracja psychoanalizą Jungowską przyczyniła się do sukcesu Olgi Tokarczuk? A może czytanie książek może zastąpić psychoterapię lub służyć za jej element? (dr Karina Jarzyńska)

12. Niepokoje ironistów. Poszukiwanie tożsamości przez mężczyzn w najnowszej literaturze polskiej (dr Michał Koza)

Modele tożsamości formacji „Brulionu”. Bohaterowie-kaskaderzy w czasach transformacji. Gry ze stereotypową męskością i jej osłabianie. (Szczepan Twardoch, Ignacy Karpowicz i inni)

Prowadzący: prof. dr hab. Wasilij Szczukin

Fascynujące losy artystów a wyzwania współczesnego świata

Piątek, godz. 13.00 – 14.20, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

I tydzień

            1. Zajęcie wstępne – zagajenie i dyskusja. Tematy do omówienia: 1) specyfika współczesnej sytuacji historycznej a problemy ludzkiej egzystencji; 2) tworzenie i przeżywanie piękna w dobie panowania relatywizmu i technokracji; 3) postawy twórcy wobec własnego życia: autokreacja, mistyfikatorstwo, zaangażowanie społeczne, „wieża z kości słoniowej”, teatr życia i zabawa w sztukę, syzyfowe prace i inne.

            2. Koncepcje „śmierci autora” (Michel Foucault), „końca historii” (Francis Fukuyama) oraz końca „galaktyki Guttenberga” (Marshall McLuhan) a potrzeba twórczości artystycznej. Antropologiczny zwrot w humanistyce początku XXI wieku.

3. Norwid i Gogol, dwaj prekorsorzy współczesności. Romantyczne marzenie i otchłań realizmu.

4. Fiodor Dostojewski oczami człowieka XXI wieku. Tragedia życia pisarza i jej przezwyciężenie.

5. Dwa życia i dwa samobójstwa: Virginia Woolf i Maryna Cwietajewa.

6. Autokreacja czy ucieczka od życia? Stanisław Ignacy Witkiewicz.

7. Mistrz i trzy Małgorzaty. Sztuka życia i sztuka kreacji Michaiła Bułhakowa.

8. Filozofia „bycia” a pokusa totalitaryzmu: Martin Heidegger i Hanna Arendt.

9. Nagroda Nobla przyczyną przedwczesnej śmierci? Los Borysa Pasternaka.

10. Namiętność jako źródło talentu i dramatu życia – wariant łacinoamerykański. Frida Kahlo i Diego Rivera.

11. Yukio Misima: posępna autokreacja i urok samozniszczenia.

12. Jaką przyszłość przewidywał Stanisław Lem?

Prowadzenie: dr Piotr Eckhardt

Współczesne separatyzmy

Piątek, godz. 10.00 – 11.20, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

II tydzień

1. Czeczeni w Rosji

Czeczeni stoczyli dwie wojny o odłączenie swoich górskich ziem od Rosji, ale obecnie Szef Republiki Czeczeńskiej (pozostającej w składzie Federacji Rosyjskiej), Ramzan Kadyrow, kreuje się na jednego z najwierniejszych żołnierzy Putina.

2. Abchazowie i Osetyjczycy w Gruzji

Historia Abchazów i południowych Osetyjczyków pokazuje skomplikowane losy narodów zamieszkujących autonomiczne republiki i obwody ZSRR po tym, jak poszczególne republiki związkowe uzyskały niepodległość, ale Rosja nie chciała przestać mieszać się w ich politykę.

3. Kosowarzy w Jugosławii

Po śmierci Josipa Broza Tity napięcia etniczne w Jugosławii zaczęły narastać. Ostatnim etapem rozpadu tego państwa była wojna skutkująca odłączeniem się Kosowa zamieszkanego głównie przez etnicznych Albańczyków. Ciągle słyszy się w mediach o napięciach miedzy nimi a serbską mniejszością.

4. Baskowie w Hiszpanii

Baskowie to grupa etniczna całkowicie odrębna od pozostałych mieszkańców Hiszpanii. Przez wiele lat jej przedstawiciele toczyli krwawą walkę o niepodległość w szeregach organizacji ETA, ale na szczęście od jakiegoś czasu panuje pokój. Pewne napięcia ciągle jednak istnieją.

5. Irlandczycy w Wielkiej Brytanii

Złożona z katolików Irlandzka Armia Republikańska stoczyła krwawą walkę o odłączenie Irlandii Północnej od Wielkiej Brytanii. Za pozostaniem jej w składzie Zjednoczonego Królestwa opowiadali się lokalni protestanci.

6. Kurdowie w Turcji, Syrii, Iranie i Iraku

Kurdowie uważani są za największy naród bez własnego państwa. Zamieszkują tereny czterech współczesnych krajów, w każdym z nich ich historia dążenia do poprawy bytu i aktualna sytuacja jest inna – od rozległej autonomii w Iraku, do nieustających prześladowań w Turcji.

7. Palestyńczycy w Izraelu

To wyjątkowy przykład separatyzmu, ponieważ konflikt między Arabami a Żydami o tereny na Bliskim Wschodzie rozpoczął się wraz z próbami tworzenia Izraela. Państwo to istnieje już wiele dekad, ale napięcia nie maleją, różne organizacje dążą, by powstała także niepodległa Palestyna.

8. Tybetańczycy i Ujgurzy w Chinach

Chiny kojarzone są głównie jako potęga gospodarcza łącząca komunizm z kapitalizmem. O prześladowaniach Tybetańczyków świat trochę już zapomniał, ale o obozach koncentracyjnych i totalnej inwigilacji turkijskiego ludu Ujgurów w chińskiej prowincji Sinciang mówi się coraz więcej.

9. Saharawi w Maroku

Niepodległość Sahary Zachodniej uznawana jest przez kilkadziesiąt państw, ale jej rząd ma siedzibę w obozie dla uchodźców na terytorium Algierii. Większość jej terytorium kontroluje obecnie Maroko, ale Saharawi ciągle walczą o swoje ziemie.

10. Tamilowie na Sri Lance

Gdy w procesie dekolonizacji wyspa uzyskała niepodległość, napięcia pomiędzy dwiema głównymi grupami etnicznymi – Syngalezami i Tamilami zaczęły narastać. Wojna domowa zakończyła się przeszło dekadę temu, ale sytuacja nie jest stabilna – w 2022 r. kraj pogrążył się w potężnym kryzysie ekonomicznym.

11. Separatyzmy w Europie Zachodniej

Na ostatnich zajęciach przed wakacjami omówimy tendencje, które na szczęście nie doprowadziły do poważnych konfliktów, ale od dawna są obecne w europejskiej kulturze i historii – tendencje separatystyczne Austriaków w Południowym Tyrolu, Bretończyków we Francji, Sardyńczyków we Włoszech czy Flamandczyków w Belgii.

Koordynator: prof. dr hab. Elżbieta Przybył- Sadowska

Kobiety w religiach świata; Boginie, kapłanki, czarownice…

Piątek, godz. 10.00 - 11.20, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

I tydzień

Prowadzenie: pracownicy Instytutu Religioznawstwa Wydziału Filozoficznego UJ

1. Wielka Bogini Matka

Spory wokół postaci Wielkiej Bogini Matki mają podłoże tyleż naukowe co ideologiczne. Tym niemniej warto przyjrzeć się rekonstrukcjom teologii społeczności neolitycznych, w których główne miejsce zajmuje Wielka Bogini. Pokazują one próby opanowania skomplikowanej i rozległej symboliki żeńskiego bóstwa.

2. Szamanizm a żeńskość

Kobiecy element jest bardzo ciekawym elementem kompleksu szamańskiego. Kobiety jako szamanki pojawiają się w każdej niemal kulturze szamanistycznej, a dobry szaman-mężczyzna powinien posiadać żeńską duszę. Szczególnie interesujący wydaje się żeński szamanizm tam, gdzie kobiety stanowią zdecydowaną większość praktykujących szamanów (w Patagonii, w Japonii, w Korei czy u Sora w Indiach).

3. Baba-Jaga – geneza i funkcje postaci

Mieszkająca w lesie upiorna staruszka to postać na trwałe wpisana w kulturowy kanon europejskiej wyobraźni. Korzenie tego wyobrażenia sięgają jednak głębiej i nie ograniczają się do bajkowych narracji oraz ich popkulturowych pochodnych. Baba-Jaga to przede wszystkim istotny składnik archaicznego światopoglądu, w którym nadprzyrodzona demoniczna żeńskość przeplata się z symboliką śmierci i rytuałami inicjacyjnymi.

4. Żydowski feminizm i droga do egalitarnego judaizmu

O judaizmie (jak i innych religiach) twierdzi się czasem, że jest to religia stworzona przez mężczyzn dla mężczyzn i bardzo ograniczająca role pełnione przez kobiety. XX wiek przyniósł w tym względzie bardzo wiele zmian i judaizm stał się znacznie bardziej egalitarny. Jak do tego doszło?

5. Kobiety w religiach Indii: wedyzm, hinduizm

W proponowanym wykładzie skupimy się na kilku istotnych kwestiach, takich jak: wedyjskie korzenie symbolicznych reprezentacji kobiecości w Indiach, społeczne role i symboliczne reprezentacje kobiecości w hinduizmie klasycznym i współczesnym, symboliczna i fizyczna przemoc wobec kobiet w Indiach uzasadniana religijnie (gwałty zbiorowe i indywidulane, oskarżenia o czarownictwo).

6. Kobiety w religiach Indii: buddyzm

Analiza buddyjskiego dyskursu w kwestii kobiecości. Szczególnym problemem, często poddawanym debacie religijnej, była kwestia dostępności stanu Buddy dla kobiet. Budda, jak i jego następcy niechętnie zgadzali się na powstawanie żeńskich zakonów, natomiast kobiety były generalnie zachęcane do realizowania ideałów buddyzmu w społecznościach laickich, głównie w kontekście rodziny. Spróbujemy przeanalizować podstawowe przesłanki tego dyskursu, szczególnie w Indiach, na temat ról społecznych i religijnych, jakie wspólnota buddyjska oczekiwała od kobiet. Przyjrzymy się też formom żeńskiego protestu w buddyzmie skierowanym przeciw narzucaniu kobietom normatywnych ról i obrazów.

7. Kobieta w islamie: wyobrażenia i (auto)prezentacje

W dyskusjach dotyczących islamu nadzwyczaj często pojawiają się zagadnienia dotyczące kobiet, ich statusu w różnych krajach muzułmańskich oraz ról, jakie przypisuje im religia. Uznając za istotną problematykę wyobrażeń „idealnej kobiety” w normatywnych tekstach muzułmańskich warto zastanowić się na tym, jak muzułmanki postrzegają dzisiaj swoją rolę w społecznościach muzułmańskich, wszak pełnią rozliczne funkcje społeczne i polityczne, angażują się również w studia nad Koranem i interpretują go w duchu feministycznym.  W jakim stopniu współczesne autoprezentacje kobiet w islamie odbiegają od tradycyjnych wizji, stereotypowych sądów dotyczących kobiety w islamie?  

8. Pomiędzy Ewą i Marią. Biblijne wzorce a role kobiet w społecznościach katolicyzmu i prawosławia

Przez wiele wieków kobietom w chrześcijaństwie stawiano za niedościgły wzór postać Marii – Matki Chrystusa, ale jednocześnie były one uważane przede wszystkim za córki Ewy, tak samo grzeszne, jak pierwsza matka. Ojcowie Kościoła wygłaszali płomienne mowy przypominające, że obowiązkiem kobiety jest słuchać i być posłuszną, a niektórzy stwierdzali wręcz, że „Każdą kobietę powinna napawać obrzydzeniem sama myśl, że jest kobietą” (Klemens Aleksandryjski). Współcześnie, wskutek zmian społecznych, tezy te brzmią anachronicznie, choć praktyczne rozwiązania, które z nich wynikają, dalej są obecne w życiu tradycyjnych Kościołów. Wykład będzie poświęcony tradycyjnym rolom kobiet w katolicyzmie i prawosławiu oraz postulatom ich zmian wychodzącym ze środowisk feministycznych.

9. Protestantyzm i kapłaństwo kobiet

Efektem reformacji – zasadzała się ona, między innymi, na przewartościowaniu roli i odpowiedzialności „zwykłych” wierzących w Kościele – jest niewątpliwie akceptacja kapłaństwa kobiet w różnych nurtach współczesnego protestantyzmu. Choć proces ten przebiega(ł) mozolnie i nierównomiernie. warto w kontekście różnorodnych wyobrażeń dotyczących kobiet w protestantyzmie zwrócić uwagę na formalne rozwiązania podjęte przez określone Kościoły (ewangelicki czy anglikański) i ich konsekwencje społeczne.  

10. W stronę feminizmu chrześcijańskiego. Rola i miejsce kobiety w myśli mariawickiej

Mariawici – wspólnota powstała na przełomie XIX i XX wieku w Polsce, skupiona wokół zakonnicy – Marii Franciszki Kozłowskiej. Działała najpierw w obrębie Kościoła katolickiego, a później, po ekskomunice nałożonej przez papieża Piusa X na Założycielkę i ks. Jana Kowalskiego w 1906 roku, jako odrębny kościół. W 1929 roku mariawici wprowadzili kapłaństwo kobiet, wyświęcając 12 sióstr zakonnych na kapłanki, a także dokonując od razu konsekracji biskupiej. Pierwszą biskupką została przełożona Zgromadzenia Sióstr Mariawitek. Wykład będzie poświęcony zmianom ról społecznych kobiet w obrębie wspólnoty mariawickiej i temu, jak te zmiany wpłynęły na samą społeczność.

11. Wiccanki, czyli współczesne czarownice i kapłanki

Wicca to religia współczesnych czarownic - i choć do czarowniczych zgromadzeń inicjowani są także mężczyźni, to często postrzega się tę religię jako religię kobiet. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną najważniejsze nurty w wicca, a także rola, jaką w tej religii pełnią kobiety.

Prowadzenie; dr Aleksandra Knapik

Sztuka ogrodowa – historia i konteksty

Środa, godz. 11.30 – 12.50, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

II tydzień

1. Źródło życia, natchnienia i potęgi – o żywiole wody w sztuce ogrodowej

Różnorodne, artystyczne formy, które przybierała woda w ogrodach oraz ich znaczenie. Czym były sztuki wodne, przykład teatrzyku automatów oraz bitwy morskiej.

2. Groty, labirynty i giochi d`acqua, czyli opowieść o włoskiej sztuce ogrodowej epoki renesansu

Ogrody humanistów ukształtowane w podziwie dla starożytności. Najsłynniejsze ogrody słonecznej Italii, przykłady najpiękniejszych założeń ogrodowych renesansowej sztuki ogrodowej.

3. Ogrody epoki baroku – potrzeba okazałości i przepychu

Wirtualna podróż do najpiękniejszych założeń pałacowo-ogrodowych Francji, Niemiec, Włoch i Polski. Co oznaczał układ zwany „gęsią stopką” oraz jak kształtowały się odmiany parterów ogrodowych.

4. André Le Nôtre – mistrz iluzji i splendoru                                   

Ogrody mistrza Le Nôtre urzekały prostotą, swobodą, szerokim oddechem przestrzeni złożonej z trawników, lasów i zwierciadlanych powierzchni wodnych. Zasady francuskiego ogrodu klasycznego. O co chodziło w „aferze z Fouguetem”, czym było zjawisko anamorfozy oraz do czego wersalscy ogrodnicy używali gwizdków?

5. Cytrusy i oranżerie w ogrodach europejskich władców w XVI-XVIII wieku

Niezwykła historia kolekcjonowania i uprawy niezwykłych roślin, których krzyżówki i wyjątkowe kształty owoców dziwiły i zachwycały.

6. Zwierzyńce i menażerie

7. Amatorzy i koneserzy angielskiej sztuki ogrodowej w Rzeczypospolitej XVIII wieku

Pierwsze ogrody krajobrazowe na ziemiach polskich z lat 70. XVIII wieku. Historie wczesnych założeń ogrodowych oraz ich najbardziej osobliwych budowli ogrodowych, jak: wiejskie chatki z kosztownym wyposażeniem, świątynie, minarety, szklane namioty, czy amfiteatry. Jak spędzano czas w przestrzeni ogrodowej, co jedzono oraz jakie organizowano zabawy ogrodowe.

8. Botanicy, zbieracze i kolekcjonerzy roślin XVI-XIX wieku

Historie botaników i kolekcjonerów, którzy przyczynili się do popularyzacji obecnych dziś w ogrodach lewkonii, pierwiosnków, fuksji, czy trzykrotek. Czym były florilegia i do czego służyła skrzynka Warda?

9. Krakowskie przechadzki w XIX wieku – planty i ich przestrzeń kulturowa

Historia powstania i przekształcania Plant oraz ich najbliższego otoczenia. Funkcja rekreacyjno-rozrywkowa oraz dydaktyczno-patriotyczna tego obszaru.

10. Idea urbanistyczno-architektoniczna miasta ogrodu w Polsce i na świecie

Idea miast ogrodów jako protest przeciwko pogarszającym się warunkom mieszkania i życia w mieście. Główne założenia nowatorskiej koncepcji oraz jej przykłady w Europie i w Polsce. Koncepcje ogrodów wertykalnych jako alternatywa przekształcania niesprzyjających ogrodom miejsc w zielone enklawy.

11. Polski szlak ogrodów historycznych – co warto zobaczyć!

Podróż po najpiękniejszych polskich ogrodach, szczególnie ważnych dla rodzimej historii sztuki ogrodowej.

Prowadzenie: mgr Magdalena Karlikowska-Pąsiek

Przemiany w polskim teatrze po 1989 roku

Piątek, godz. 13.00 - 14.20, sala nr 30, Kolegium Śląskie

II tydzień

1.  „Nieczynny” – najczęściej wystawiana sztuka w polskim teatrze po transformacjach ustrojowych.

Koncepcja finasowania kultury po przemianach ustrojowych według pomysłu Leszka Balcerowicza a stanowisko polskich artystów. Sposoby finasowania teatrów po 1989 roku. Narodowy Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej w Krakowie oraz Teatr Narodowy w Warszawie.

2. Dlaczego Teatr Dramatyczny w Warszawie nie otrzymał statusu sceny narodowej?

Dyrekcja Macieja Prusa (1990-1993). Nieudana próba prywatyzacji teatru. Prapremiera musicalu „Metro” – 30 stycznia 1991 roku.

3. Metoda Lupy, a raczej jej brak.

Pedagogiczna działalność Krystiana Lupy.

4. Kilkugodzinne inscenizacje Krystiana Lupy na przykładzie „Braci Karamazow” w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie (1990 oraz 1999). Pojęcie symbolizmu w teatrze Lupy.

5. „Balcerowicz polskiego teatru” – fenomen Grzegorza Jarzyny.

6.  Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu polską kopalnią teatralnych talentów?

7. Twórczość Iwana Wyrypajewa w polskim teatrze.

„Lipiec” (09.10.2009). „Ożenek” (04.02.2013). „Nieznośnie długie objęcia” (11.12.2015).

   8. „Hamlet” Krzysztofa Garbaczewskiego w Narodowym Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (premiera 13.06.2015).

Czy istnieje „wierność autorowi”? – teoria Zygmunta Hübnera. Instalacje multimedialne we współczesnym polskim teatrze – próba charakterystyki.

9. Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie za dyrekcji Jana Klaty (2013-2017)

„Do Damaszku” (05.10.2013) – hańba czy nie? „Płatonow” w reż. Konstantina Bogomołowa (19.12.2015). „Podopieczni” w reż. Pawła Miśkiewicza (09.04.2016).

10. Teatr Telewizji

Historia teatru. Wspólna próba przeanalizowania wybranego przedstawienia.

11. Polski teatr w dobie pandemii.

Omówienie sytuacji finansowej. Analiza repertuaru. Czy w pandemii odbywały się premiery?

12. „Dziady” w Teatrze Słowackiego (19.11.2021).

Analiza przedstawienia i dostępnych świadectw odbioru – np. recenzji teatralnych.

Koordynator: dr Joanna Bobula

Ukraina wczoraj i dziś

Prowadzący: pracownicy naukowo-dydaktyczni Zakładu Studiów Polsko-Ukraińskich Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ

Piątek, I tydzień, godz. 11.30 – 12.50, sala nr 30, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

1.  Ukraińskie ślady w Krakowie

Miejsca w Krakowie związane z imiona znanych Ukraińców (zajęcia mogą się odbyć w formie spaceru)

2. Mozaiki w soborze Sofijskim w Kijowie

Zajęcia będą poświęcone odczytaniu treści XI-wiecznego programu malarskiego wypełniającego  kopułę i ściany sanktuarium soboru Sofijskiego w Kijowie. Wykonane techniką mozaikową należą do najwybitniejszych zabytków sztuki bizantyńskiej.

3. Katastrofa w Czarnobylu

Społeczno-polityczne, gospodarcze, ekologiczne i kulturowe konsekwencje katastrofy jądrowej dla Ukrainy. Funkcjonowanie Czarnobylskiej Strefy Alienacji, kwestie bezpieczeństwa i reguły przebywania na skażonym terytorium. Okupacja Czarnobyla przez wojska rosyjskie w marcu 2022 roku.

4. Renesans sztuce cerkiewnej na Ukrainie

Proces przemiany cerkiewnej sztuki ukraińskiej, która stopniowo odchodziła od średniowiecznych motywów i środków formalnych, zastępując je nowymi, wypracowanymi w Europie Zachodniej w dobie odrodzenia.

5. Rewolucja Godności 2013/2014

Przyczyny, przebieg i konsekwencje protestów społecznych w Ukrainie na przełomie 2013/2014: prezydentura Wiktora Janukowycza, kwestia podpisania Umowy stowarzyszeniowej Ukraina-UE, Euromajdan i reakcje środowiska międzynarodowego.

6. Ukraińska sztuka awangardowa

Twórczość najwybitniejszych ukraińskich artystów awangardowych pocz. XX w., głównie przedstawicieli kubofuturyzmu i konstruktywizmu.

7.  Wołodymyr Zełeński - od komika do męża stanu

Kariera medialna W. Zełeńskiego, wybory prezydenckie w Ukrainie w 2019 roku, Wołodymyr Zełeński w okresie pełnowymiarowej agresji rosyjskiej na Ukrainę.

8. Wielki Głód 1932-33

Jedno z najtragiczniejszych wydarzeń w historii Europy - fala sztucznego głodu na Ukrainie w latach 1932-33. Przyczyny tragedii, jej przebieg i skala strat demograficznych. W jakim stopniu fabuła słynnego filmu Agnieszki Holland odpowiada realiom historycznym, co jest prawdą, a co oryginalną wizją twórców scenariusza?

9. Sytuacja językowa na Ukrainie

Ogólna informacje o języku ukraińskim, jego powstaniu i rozwoju. Sytuacja języka ukraińskiego dziś. Ukraiński a rosyjski.

10. Kultura teatralna w Ukrainie – ewolucje i rewolucje

Proces rozwoju teatru ukraińskiego od czasów najdawniejszych aż po czasy współczesne, zapoznanie z reformatorskimi tendencjami w ukraińskiej sztuce teatralnej, a także uświadomienie problemów teatru ukraińskiego w okresie transformacji ustrojowej.

11. Współczesna ukraińska kultura ludowa

Charakterystyka najważniejszych uroczystości w kulturze ludowej religijnej i świeckiej, które mogą pomóc zrozumieć współczesną Ukrainę. Próba odpowiedzi na pytanie o różnice i podobieństwa między polskimi i ukraińskimi obyczajami.

12. Stereotypy w relacjach polsko-ukraińskich

Dlaczego posługujemy się stereotypem w naszej działalności poznawczej? Wzajemne stereotypowe reprezentacje w stosunkach polsko – ukraińskich oraz ich historyczne i współczesne realizacje.

Prowadzenie dr Tomasz Pardela

Samokształceniowe Koło Naukowe: Warsztaty informatyczne z własnymi laptopami

zajęcia bezpłatne

Środa, godz. 14.30 – 15.50, sala nr 7, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

Program zajęć.

1. Zajęcia organizacyjne – omówienie programu zajęć, ewentualne uzupełnienie i modyfikacja kolejności zagadnień zawartych w programie, zgodnie z życzeniami, preferencjami i sugestiami studentów.
2. Zasady prawidłowego i bezpiecznego dla zdrowia użytkownika korzystania ze sprzętu komputerowego. Czym się kierować kupując komputer.
3. Organizacja pamięci komputera, korzystanie z katalogów systemowych,  tworzenie własnych katalogów użytkownika. Przeglądanie zasobów informacyjnych komputera. Prawidłowe dostosowanie zasobów komputera w przypadkach wykorzystywania komputera przez więcej niż jednego użytkownika.
4. Praca z plikami – kopiowanie, przenoszenie, kasowanie, zmiana nazwy plików. Zasady prawidłowej pracy z plikami. Kopie zapasowe, wykorzystanie nośników zewnętrznych.
5. Współpraca komputera z urządzeniami zewnętrznymi: skaner, drukarka, głośniki, urządzenia wskaźnikowe. Łączenie komputera z odbiornikiem TV, smartfonem, aparatem fotograficznym, itp.).
6. Oprogramowanie systemowe komputera – programy wbudowane w system – użytkowanie. Źródła oprogramowania, instalacja, deinstalacja.
7. Internet, wymagania sprzętowe, obsługa przeglądarek internetowych. Bezpieczeństwo pracy w sieci Internet. Wirusy komputerowe – minimalizacja zagrożeń.
8. Internet jak źródło informacji – wyszukiwarki, zasady efektywnego wyszukiwania, Wikipedia, tłumacze.
9. E-handel – sklepy internetowe, usługi poprzez Internet, portale aukcyjne, sprzedaż bezpośrednia poprzez Internet.
10. Bezpieczne wykorzystanie połączeń internetowych z Urzędami, ZUS, służbą zdrowia, bankiem, profil zaufany.
11. Komunikatory internetowe.
12. Poczta internetowa – zakładanie konta pocztowego, obsługa poczty przez usługę www, wykorzystanie specjalistycznego programu do obsługi poczty – obsługa. Funkcje zaawansowane.
13. Źródła podstawowej wiedzy „komputerowej” w Internecie – dostępna i darmowa literatura.

Prowadzenie: mgr inż. Mariusz Klapper

SKN Warsztaty: Dlaczego warto polubić smartfon?

Zajęcia bezpłatne

Wtorek, godz. 15.00 – 16.20, sala nr 7, Kolegium Śląskie, al. Mickiewicza 3

  1. Miejsce i rola smartfonu w rozwoju cywilizacji informacyjnej

Zarys historii rozwoju sprzętu komputerowego i telekomunikacyjnego; smartfon jako kolejna epoka rozwoju sprzętu komputerowego; podstawowe cechy użytkowe smartfonu; do czego może być używany smartfon; wpływ smartfonów na relacje społeczne; najnowsze problemy i kierunki rozwoju.

 2. W czym smartfon może ułatwiać codzienne życie (najważniejsze funkcjonalności smartfonu)

Telefon; SMS; notatnik; kalendarz i terminarz; książka adresowa; rejestrator; galerie obrazów i filmów; muzyka i radio; łączność z Internetem; komunikatory internetowe; przeglądarki Internetowe; poczta internetowa; lokalizacja i mapy.

 3. Jak działa smartfon (wyposażenie techniczne i cechy użytkowe smartfonu)

Połączenia z siecią telefonii komórkowej; połączenia z siecią lokalną WiFi; Bluetooth; czujnik GPS; wyposażenie do utrwalania obrazu i dźwięku; inne czujniki (akcelerometr, czujnik zbliżeniowy, czujnik światła, żyroskop, barometr, wysokościomierz); system operacyjny (oprogramowanie sterujące); oprogramowanie systemowe; główne cechy systemu ANDROID; dostępne wersje systemu ANDROID; ogólna struktura i organizacja systemu ANDROID; rozszerzenie EMUI systemu ANDROID.

4. Co warto wiedzieć na temat użytkowania smartfonu

Włączanie i wyłączanie smartfonu; obsługa i konserwacja zasilania (baterie, zasilacze, ładowanie); wpływ sposobu używania smartfonu na trwałość zasilania; postępowanie w sytuacjach awaryjnych; zasady używania wyposażenia pomocniczego (karty telefoniczne SIMM, karty pamięci SD, zasilacze, inne wyposażenie); pomocnicze zabezpieczenia telefonu (szkło ochronne, pokrowce, rysiki, power-bank etc.); typowe ruchy sterujące smartfonem; klawisze i przyciski pomocnicze smartfonu; wygaszanie i blokada ekranu; hasła blokady.

 5. Jak minimalizować koszty używania smartfonu

Połączenia z siecią telefonii komórkowej; zasady i koszt roamingu; połączenia z siecią lokalną Wi-Fi; smartfon jako lokalny router Wi-Fi (tethering); połączenia lokalne przez Bluetooth; cechy pakietów dostawców usług sieciowych; programy użytkowe.

6. Skąd i w jaki sposób można uzyskiwać oprogramowanie użytkowe smartfonu

Źródła oprogramowania użytkowego; metody pozyskiwania oprogramowania; instalowanie i odinstalowywanie programów; ograniczenia i problemy użytkowania programów; problemy bezpieczeństwa; oprogramowanie dla współpracy z bankami; koszt oprogramowania użytkowego.

  7. Jak dostosowywać smartfon do swoich potrzeb i wygody

Konfigurowanie ustawień ekranu; tapety i widżety; organizowanie podstawowych ekranów; konfigurowania połączeń; ogólna konfiguracja telefonu; najważniejsze elementy konfiguracji oraz ich wpływ na funkcjonowanie smartfonu; zasady bezpieczeństwa w ustawieniach konfiguracji smartfonu.

 8. Najciekawsze programy użytkowe i komunikatory dostępne obecnie w smartfonie

Komunikatory, WhatsApp; Wiadomości; SKYPE; Facebook; Twitter; GPS i mapy Google; automapy; zdrowie; przybornik narzędziowy; prognozy pogody; funkcjonalności związane z czasem (zegar światowy, stoper, minutnik); latarka; lustro; kompas; szkło powiększające.

9. Co trzeba wiedzieć i co zrobić, aby smartfon był bezpiecznym narzędziem i codzienną pomocą

Ochrona antywirusowa smartfonu; zabezpieczanie smartfonu przed nieuprawnionym dostępem; kopie awaryjne danych i ustawień smartfonu; bezpieczeństwo danych i połączeń poufnych (np. witryny bankowe).

 10. Inne problemy zgłoszone ewentualnie przez słuchaczy seminarium.

Koordynacja: dr Piotr Hapanowicz

Muzeum Krakowa, Pałac Krzysztofory, Sala Miedziana, I piętro

Środa, godz. 13.00 – 14.00

Prowadzenie: pracownicy Muzeum Krakowa

Zajęcia są bezpłatne, nie wymagają zapisów. Wykłady stacjonarne.

Cykl przygotowany przez pracowników Muzeum Krakowa dla studentów JUTW

I semestr

Krakowskim szlakiem Tadeusza Kościuszki

Krakowskim szlakiem księcia Józefa Poniatowskiego

Estreicherowie

Józef Szujski – kandydat na wielkiego człowieka

Henryk Jordan – szkic do portretu

Antoni Popiel

Józef Łepkowski i początki krakowskiej archeologii

Odo Bujwid – z mikrobami na Ty

Wisława Szymborska, Czesław Miłosz

II semestr

Cykl „Włodzimierz Tetmajer (1861–1923) na tle epoki. W 100–lecie śmierci artysty

Kraków na przełomie XIX/XX w. (samorząd miejski, polityka, nauka)

Kraków – polski Piemont

Kraków młodopolski

Stanisław Wyspiański

Włodzimierz Tetmajer- szkic do portretu

Twórczość artystyczna Włodzimierza Tetmajera

Działalność polityczna Włodzimierza Tetmajera

Oprowadzenie po Rydlówce

Żydzi brytyjscy od XIX wieku do współczesności

Prowadzenie: mgr Karolina Sierzputowska, mgr Apolonia Kuc

20.10 - 1.12.2022

Czwartki o 11.00 - 12.30, zajęcia online

Fakultet tylko dla studentów kierunku "Judaistyka", bezpłatne

 1. Żydzi angielscy w obliczu przeobrażającego się świata - XIX wiek, czyli epoka wielkich zmian i masowych migracji

2. Jedno miasto, dwie dzielnice część I - życie religijne i organizacje społeczne Żydów na terenie City i East Endu.

3. Jedno miasto, dwie dzielnice część II – życie kulturalne Żydów na terenie City i East Endu

4. Londyńskie El Dorado – debata wokół miejsca imigrantów w XIX-wiecznej Anglii Wielkiej Brytanii w XX wieku.

5. Wiek skrajności, czyli o antysemityzmie, wojnach i politycznej bezradności w Wielkiej Brytanii w XX wieku

6. Skomplikowane życie powojenne i współczesna społeczność żydowska w Anglii